ΓΕΝΙΚΑ ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ
Το ουροποιητικό σύστημα δημιουργείται στην αρχή της εμβρυϊκής ζωής από διαφορετικά κομμάτια, τα οποία αναπτύσσονται σιγά-σιγά και κάποια στιγμή ενώνονται μεταξύ τους για να δώσουν την συνέχεια των αποχετευτικών οδών που απαιτείται για να κατέβουν τα ούρα από τους νεφρούς μέσω των καναλιών που ονομάζονται ουρητήρες, στον σάκο αποθήκευσης τους (ουροδόχο κύστη) και από εκεί στον εξωτερικό χώρο μέσω ενός καναλιού που ονομάζεται ουρήθρα. Από τον 4ο μήνα της εγκυμοσύνης, οι νεφροί του παιδιού αρχίζουν να λειτουργούν. Το παιδί καταπίνει το αμνιακό υγρό μέσα στο οποίο κολυμπά, οι νεφροί του το διυλίζουν και μετά το παιδί ουρεί μέσα στον αμνιακό σάκο, ανακυκλώνοντας το.
ΟΡΙΣΜΟΣ
Είναι η στένωση που αναπτύσσεται κατά την εμβρυϊκή ζωή στο σημείο που ενώνεται ο ουρητήρας με την ουροδόχο κύστη. Το σημείο ένωσης τους πρέπει να είναι αρκετά ευρύ ούτως ώστε τα ούρα να περνούν με ευκολία από τον ουρητήρα στην ουροδόχο κύστη. Εάν η ένωση αυτή, δηλαδή το στόμιο με το οποίο ανοίγει ο ουρητήρας στην ουροδόχο κύστη «βγει» στενό, υπάρχει δυσκολία στην κάθοδο των ούρων, τα οποία λιμνάζουν στον νεφρό και τον ουρητήρα. Η κατακράτηση αυτή των ούρων στον νεφρό και στον ουρητήρα ονομάζεται ουρητηρο-υδρονέφρωση και η πάθηση γενικά αποφρακτικός μεγαουρητήρ από στένωση της ουρητηροκυστικής συμβολής.
ΓΕΝΙΚΑ
Η στένωση αυτή δημιουργεί λοιπόν την ουρητηρο-υδρονέφρωση από την 15η εβδομάδα της κύησης και αυτή είναι ορατή καθαρά στους υπερηχογραφικούς ελέγχους του εμβρύου ήδη από την 18η εβδομάδα της κύησης. Στην Ελλάδα ο πρώτος υπερηχογραφικός έλεγχος που μελετά τους νεφρούς του εμβρύου, γίνεται μεταξύ της 21ης και 23ης εβδομάδος της κύησης.
Ανάλογα με τον βαθμό της στένωσης είναι και η ουρητηρο-υδρονέφρωση μικρή, μεσαία ή μεγάλη. Οσο πιο σοβαρή είναι η στένωση, τόσο πιο διατεταμένος-φουσκωμένος με ούρα είναι ο νεφρός και ο ουρητήρας. Όταν η διάταση του νεφρού ξεπεράσει κάποια όρια, οι πιέσεις που επικρατούν μέσα του είναι τόσο υψηλές που καταστρέφουν το παρέγχυμα του (λειτουργικά κύτταρα του νεφρού) μέσω της πίεσης που ασκούν πάνω σε αυτό. Σε αυτήν την περίπτωση, η καταστροφή των νεφρών είναι προοδευτική. Το εάν ένας νεφρός καταστραφεί εντελώς σε δύο ή σε δέκα χρόνια, αυτό εξαρτάται από τον βαθμό της στένωσης και κατ’επέκταση από το ύψος των ενδονεφρικών πιέσεων.
Τις περισσότερες φορές η στένωση είναι από την μια μόνο πλευρά. Μερικές φορές αφορά και τους δύο νεφρούς και εάν συμβαίνει αυτό, η ουρητηρο-υδρονέφρωση δεν είναι πάντα του ιδίου βαθμού και στις δύο πλευρές.
ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ
Μετά την γέννηση ο βαθμός της υδρονέφρωσης θα διερευνηθεί με ένα απλό υπερηχογράφημα και μέσω μιας άλλης εξέτασης που λέγεται κυστεογραφία, θα αποκλειστεί το ενδεχόμενο ύπαρξης κυστεονεφρικής παλινδρόμησης. Το νεογέννητο θα μπει υποχρεωτικά σε προφυλακτική, καθημερινή, σε μικρή δόση αντιβιωτική αγωγή, για να μην κάνει ουρολοιμώξεις. Μετά από δύο μήνες, θα επανεκτιμηθεί η υδρονέφρωση και αν αυτή είναι μεγαλύτερη από κάποια όρια, θα συστήσουμε το λεγόμενο δυναμικό σπινθηρογράφημα νεφρών DTPA ή MAG3. Το σπινθηρογράφημα αυτό θα μας δώσει την λειτουργική αξία του διατεταμένου νεφρού με αυστηρά μαθηματικά. Μια πρώτη ιδέα επί της λειτουργικότητος του νεφρού μας έχει δώσει ήδη το υπερηχογράφημα. Το σπινθηρογράφημα θα μας δώσει επίσης την σοβαρότητα της στένωσης μέσω του χρόνου που κάνει μια συγκεκριμένη ποσότης ούρων να περάσει από τον νεφρό στην ουροδόχο κύστη.
Πολλές από τις ουρητηρο-υδρονεφρώσεις αυτές υποχωρούν από μόνες τους με την ανάπτυξη και μόνο του παιδιού. Εάν υπάρχει αυτόματη υποχώρηση, αυτή είναι ορατή ήδη από τους τρεις πρώτους μήνες της ζωής.
Εάν σε ηλικία τριών-έξι μηνών η ουρητηρο-υδρονέφρωση είναι μεγάλη και δεν έχει κάνει καμία βελτίωση ή ακόμα περισσότερο εάν χειροτερεύει συνεχώς και ξεπεράσει κάποια όρια, οδηγούμεθα στην ανάγκη χειρουργικής επέμβασης για να σωθεί ο νεφρός του οποίου η λειτουργία απειλείται.
ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΕΠΕΜΒΑΣΗ
Η επέμβαση έγκειται στο να αφαιρεθεί το στενό σημείο ένωσης ουρητήρα και ουροδόχου κύστης και να ξαναγίνει η ένωση των δύο αυτών οργάνων με χειρουργικές ραφές, με τέτοιο τρόπο ώστε η διέλευση των ούρων από τον ουρητήρα στην ουροδόχο κύστη να είναι ευχερής και ο νεφρός να «ξεφουσκώσει».
Η «αναστόμωση» μεταξύ των δύο οργάνων γίνεται αφού πρώτα στενέψουμε τον ουρητήρα, ο οποίος πολλές φορές έχει εξαιρετικά μεγάλη διάμετρο. Η «αναστόμωση» μας πρέπει πλην της εξασφάλισης της ευχερούς διέλευσης των ούρων από τον ουρητήρα στην ουροδόχο κύστη, να είναι τέτοια που να αποκλείει το ενδεχόμενο ανάπτυξης κυστεονεφρικής παλινδρόμησης.
Η επέμβαση αυτή σε έμπειρα χέρια έχει άριστα ποσοστά επιτυχίας της τάξης του 99%. Η νοσηλεία είναι της τάξης των 7 ημερών.
