Σήμερα πλέον τα περισσότερα από τα προβλήματα του ουροποιητικού συστήματος διαγιγνώσκονται πριν την γέννηση.
Οι έγκυες γυναίκες υποβάλλονται υποχρεωτικά και συστηματικά σε υπερηχογραφήματα που γίνονται από εξειδικευμένους γυναικολόγους.
Το σημαντικότερο υπερηχογράφημα για το ουροποιητικό σύστημα είναι το λεγόμενο B’ επιπέδου, το οποίο γίνεται από την 18η μέχρι την 23η εβδομάδα της κύησης. Από τα μέσα του 5ου μήνα της κύησης, το ουροποιητικό σύστημα είναι ήδη εντελώς σχηματισμένο και λειτουργεί. Το έμβρυο πίνει μεγάλες ποσότητες αμνιακού υγρού και το ουρεί ανακυκλώνοντας το. Η έλλειψη αμνιακού υγρού αντιστοιχεί πολύ συχνά σε νεφρική ανεπάρκεια του εμβρύου που έχει ήδη αναπτυχθεί.
Τα προβλήματα του ουροποιητικού διαγιγνώσκονται μέσω της κατακράτησης ούρων στους νεφρούς (υδρονεφρώσεις) που βλέπει ο εξεταστής.
Σε αυτές τις περιπτώσεις, όταν το αμνιακό υγρό είναι φυσιολογικής ποσότητος, δεν υπάρχει λόγος πανικού. Οι περισσότερες διαγνώσεις αντιστοιχούν σε μικρά προβλήματα, που δεν θίγουν την λειτουργία των νεφρών και που υποχωρούν από μόνα τους με την ανάπτυξη και μόνο του παιδιού.
Εάν το πρόβλημα είναι μόνο στον ένα νεφρό, δεν θεωρείται σημαντικό, ξέροντας ότι στην χειρότερη των περιπτώσεων, ένας νεφρός φθάνει για να ζήσει ο αυριανός άνθρωπος μια φυσιολογική ζωή. Αρκετές φορές ο εξεταστής ανακαλύπτει την ύπαρξη ενός μόνο νεφρού, κάτι το οποίο βλέπουμε σχετικά συχνά και το οποίο μέχρι πριν λίγα χρόνια διαγιγνώσκετο συνήθως τυχαία σε μεγάλη ηλικία ή ακόμα και στις συστηματικές νεκροτομές γηραιών ανθρώπων. Εάν το πρόβλημα είναι και στους δύο νεφρούς, χρειάζεται να γίνει σοβαρή εκτίμηση του παρεγχύματος (λειτουργικού κομματιού του νεφρού), των αποχετευτικών οδών (ουρητήρων, ουροδόχου κύστης και ουρήθρας) και φυσικά του αμνιακού υγρού. Σε αυτό θα βοηθήσει και ο παιδοουρολόγος βλέποντας τις καλές φωτογραφίες του εξεταστή. Σε περιπτώσεις αμφιβολιών, η εγκυμονούσα θα πρέπει να παραπεμφθεί σε εξαιρετικά εξειδικευμένους γυναικολόγους-υπερηχογραφιστές, οι οποίοι ασχολούνται μόνο με την προγεννητική διάγνωση. Ακόμα και εάν δεν υπάρχει διάγνωση ανωμαλιών του ουροποιητικού στο υπέρηχο του Β’ επιπέδου, ο εξεταστής στο υπέρηχο-doppler της 30ης-32ης εβδομάδας, πρέπει πάλι να ελέγχει τους νεφρούς, διότι τα προβλήματα μπορούν να φανούν αργότερα στην κύηση.
Οταν υπάρχει διάγνωση στο Β’ επιπέδου ή στο doppler, θα πρέπει να γίνεται υπερηχογραφικός έλεγχος κάθε τέσσερις εβδομάδες μέχρι το πέρας της κύησης. Η χειροτέρευση των προβλημάτων μέχρι το τέλος της κύησης είναι σχετικά σπάνια και κάπως περισσότερες είναι οι περιπτώσεις εξαφάνισης των προβλημάτων έως ότου γεννηθεί το παιδί. Εδώ χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή. Εάν το πρόβλημα δεν φανεί σε ένα δεύτερο ή τρίτο υπερηχογράφημα μετά το Β’ επιπέδου, αυτό δεν μας εφησυχάζει και πάντα ελέγχουμε τα νεογέννητα με υπέρηχο την 3η ή 4η ημέρα της ζωής. Το υπερηχογράφημα του νεογέννητου δεν πρέπει να γίνεται, εκτός και εάν υπάρχουν σοβαρά προβλήματα, τις δύο πρώτες ημέρες της ζωής διότι το νεογέννητο είναι αφυδατωμένο και αυτό μπορεί να «κρύψει» υπαρκτά προβλήματα.
Σε ελάχιστες περιπτώσεις υποχρεωνόμαστε να πάρουμε το παιδί πριν το φυσιολογικό τέλος της εγκυμοσύνης. Σε πολύ λίγες επίσης περιπτώσεις προτείνουμε την διακοπή της κύησης, όταν είμαστε σίγουροι ότι τα προβλήματα θα οδηγήσουν το παιδί σε νεφρική ανεπάρκεια ή ότι η ποιότητα ζωής του δεν θα είναι ικανοποιητική. Και για τις δύο αυτές αποφάσεις είναι απαραίτητη η γνώμη του παιδοουρολόγου, ο οποίος μπορεί να εκτιμήσει την σοβαρότητα της κατάστασης.
Μετά την γέννηση ο παιδοουρολόγος αναλαμβάνει το παιδί, αποφασίζει εάν χρειάζεται καθημερινή προφυλακτική, σε μικρές δόσεις, αντιβιωτική αγωγή για να το προστατεύσει από τις ουρολοιμώξεις και εάν είναι απαραίτητές συμπληρωματικές εξετάσεις όπως η κυστεογραφία, το σπινθηρογράφημα νεφρών, η πυελογραφία κ.λ.π.
Χονδρικά το 12% των προγεννητικών διαγνώσεων αντιστοιχεί σε παλινδρομήσεις των ούρων και το 88% σε στενώσεις των ουροφόρων οδών, που μπορεί να υπάρχουν στους διάφορους ορόφους του ουροποιητικού συστήματος. Το παρήγορο είναι ότι οι σαφώς περισσότερες περιπτώσεις, τόσο των παλινδρομήσεων όσο και των στενώσεων (αποφράξεων) των ουροφόρων οδών, υποχωρούν αυτομάτως με την ανάπτυξη και μόνο του παιδιού, χωρίς καμία δική μας έξωθεν χειρουργική βοήθεια.
Η προγεννητική διάγνωση έφερε πραγματική επανάσταση στον κόσμο της παιδοουρολογίας. Τα παιδιά αυτά δεν προλαβαίνουν να κάνουν ουρολοιμώξεις (πυελονεφρίτιδες), οι οποίες μπορεί να είναι επικίνδυνες για την νεφρική λειτουργία. Εάν χρειαστεί, υποβάλλονται σε χειρουργικές επεμβάσεις πριν καταστραφούν οι νεφροί. Τα παλαιότερα χρόνια, υπήρχε συχνά καταστροφή των νεφρών και αυτό αθόρυβα, καθ’ότι ένας νεφρός μπορεί σε αρκετές περιπτώσεις να καταστραφεί χωρίς πραγματικά καμία συμπτωματολογία.
Οι επεμβάσεις αυτές στα παιδιά έχουν σήμερα απλοποιηθεί αρκετά και έχουν σε έμπειρα χέρια υψηλότατα ποσοστά επιτυχίας.
